Biến chủng mới phát hiện ở California mang theo đột biến khiến chúng lây lan mạnh hơn, gây ra tình trạng bệnh lý nặng hơn và kháng lại vaccine Covid-19.
Giữa lúc California tiếp tục chứng kiến số ca mắc Covid-19 trên đà giảm, ngày càng có nhiều lo ngại xoay quanh biến chủng mới được phát hiện ở tiểu bang này, theo Los Angeles Times.
Các nghiên cứu mới đây cho thấy biến chủng virus corona đang hoành hành tại California không chỉ lây lan nhanh hơn mà còn có khả năng qua mặt kháng thể tạo ra sau lần nhiễm virus trước đó hay nhờ tiêm vaccine Covid-19. Biến chủng này cũng khiến người mắc có triệu chứng bệnh lý nặng hơn, thậm chí t.ử v.ong.
Những đặc tính nguy hiểm của biến chủng mới khiến các nhà khoa học lo ngại nó sẽ khiến mọi nỗ lực kiểm soát dịch bệnh lây lan trở nên vô nghĩa, đặc biệt nếu nó trao đổi chéo đột biến với các biến chủng nguy hiểm khác.
Các chuyên gia nhấn mạnh để tránh tình hình chuyển biến xấu đi, cần đẩy nhanh tốc độ tiêm chủng và tiếp tục thực hiện nghiêm các biện pháp phòng dịch như đeo khẩu trang, giãn cách xã hội, tuân thủ các biện pháp phòng ngừa y tế khác.
Biến chủng mới ở California khiến các nhà khoa học lo ngại. Ảnh: Los Angeles Times .
Biến chủng California nguy hiểm như thế nào?
Cũng giống như phần còn lại của nước Mỹ, California đã chuẩn bị cho đợt tấn công của biến chủng virus có khả năng lây lan mạnh hơn từ Anh, biến chủng B.1.1.7.
Nhưng giờ đây, các nhà khoa học phát hiện biến chủng mới, ký hiệu B.1.427/B.1.429, cũng nguy hiểm không kém, nếu không muốn nói là đáng lo ngại hơn. Và biến chủng này đã lây lan rộng ở California.
Tới cuối tháng 3, biến chủng mới B.1.427/B.1.429 sẽ chiếm khoảng 90% các ca lây nhiễm ở tiểu bang này, theo bác sĩ Charles Chiu, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm từ Đại học California.
Mẫu bệnh phẩm lấy từ một số hạt ở California cho thấy biến chủng mới có khả năng lây lan mạnh hơn từ 19-24%.
Bác sĩ Chiu và các đồng nghiệp ở Đại học California cảnh báo B.1.427/B.1.429 có nhiều đột biến đặc trưng khiến biến chủng này được xếp vào nhóm “đáng quan ngại”, cùng với các biến chủng từ Anh, Nam Phi hay Brazil.
Các nhà khoa học cho biết sự lây lan của biến chủng mới để lại những dấu hiệu tương đồng ở nhiều hạt tại California. Có bằng chứng cho thấy tỷ lệ lây nhiễm gia tăng ở California là do biến chủng mới xuất hiện.
Bằng chứng từ phòng thí nghiệm cho thấy sự nguy hiểm của biến chủng mới.
Phân tích các mẫu bệnh phẩm của bệnh nhân cho thấy, so với người nhiễm các chủng virus corona khác, bệnh nhân nhiễm biến chủng B.1.427/B.1.429 có mật độ virus ở mũi và họng cao gấp hai lần.
Mật độ virus cao hơn ở mũi và họng đồng nghĩa bệnh nhân mang biến chủng mới có nguy cơ cao hơn lây nhiễm virus cho người xung quanh.
Biến chủng mới khiến người nhiễm có mật độ virus tập trung ở mũi và họng cao hơn gấp 2 lần. Ảnh: AP .
B.1.427/B.1.429 mang trong mình ba đột biến ảnh hưởng tới gai protein của virus, là bộ phận giúp virus xâm nhập vào tế bào của người, biến tế bào thành nhà máy để virus nhân rộng.
Một trong ba đột biến này, ký hiệu L452R, ảnh hưởng tới RBD của virus, giúp chúng bám dính chặt hơn vào tế bào mục tiêu của vật chủ.
Đột biến L452R có vẻ như khiến biến chủng California tàn phá sức khỏe người nhiễm ở mức độ nghiêm trọng hơn.
Trong phòng thí nghiệm, các nhà khoa học đã tái tạo một virus chỉ mang theo đột biến L452R. Kết quả, virus này có khả năng xâm nhập vào mô phổi con người mạnh hơn 40% so với các chủng virus đang phổ biến khác không có đột biến L452R.
Virus có đột biến L452R cũng lây lan mạnh gấp 3 lần so với các chủng không mang đột biến.
Bác sĩ Bruce Walker, giám đốc sáng lập Viện Y khoa Ragon ở Boston, chuyên gia về miễn dịch, cho biết các virus thường đột biến theo cách khiến chúng mạnh hơn nhưng biến đổi di truyền cũng tạo ra “gót chân Achilles” cho chúng. Ví dụ, một chủng mới có khả năng lây lan mạnh hơn thì độc lực lại yếu hơn.
Nhưng điều này dường như không còn đúng với biến chủng California. Bác sĩ Walker cho biết chưa tìm thấy dấu hiệu virus mất đi độc lực dù đã đột biến khiến chúng lây lan mạnh hơn.
“Kịch bản ác mộng”
Trong phòng thí nghiệm, biến chủng California cho thấy nó có khả năng kháng lại các kháng thể được cơ thể người tạo ra sau lần nhiễm virus đầu tiên hoặc được tiêm vaccine Covid-19.
So với các chủng virus hiện nay, biến chủng California khiến hiệu quả của kháng thể giảm xuống ở mức độ “đáng quan ngại”, các nhà khoa học từ Đại học California cảnh báo.
Theo tính toán, các kháng thể mất đi 50% hiệu quả khi đối mặt với biến chủng California. Đây là số liệu đáng báo động, nếu xét đến thực tế biến chủng Nam Phi chỉ làm giảm đi 16% hiệu quả của kháng thể.
“Tôi tin rằng theo thời gian, biến chủng này sẽ tác động tới việc tiêm chủng”, bác sĩ Chiu cảnh báo.
Biến chủng B.1.1.7 và biến chủng B.1.427/B.1.429 đều là kết quả của đột biến khiến chúng có những đặc tính mạnh mẽ hơn. Việc chúng cùng tồn tại trong một cộng đồng dân cư có thể khiến tình trạng nhiễm bệnh và t.ử v.ong một lần nữa nguy cấp trở lại, bác sĩ Chiu cảnh báo.
Nguy cơ một biến chủng mới nguy hiểm hơn sẽ xuất hiện khi biến chủng Anh và biến chủng California trao đổi đột biến cho nhau. Ảnh: Reuters .
Đồng thời, sự tồn tại song song của B.1.1.7 và B.1.427/B.1.429 mở ra khả năng hai biến chủng này cùng xâm nhập cơ thể một cá nhân, tại đây, chúng sẽ trao đổi chéo đột biến cho nhau, tạo ra một biến chủng virus corona mới thậm chí còn nguy hiểm hơn.
“Đó sẽ là kịch bản ác mộng”, bác sĩ Chiu cảnh báo.
Bác sĩ Anthony Fauci, giám đốc Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm quốc gia kiêm cố vấn y tế cấp cao của Tổng thống Joe Biden, cảnh báo sự cạnh tranh của biến chủng California và biến chủng Anh sẽ đẩy nhanh sự thống trị của chủng virus kháng vaccine hiệu quả nhất.
Cách tốt nhất để những kịch bản xấu hơn không xảy ra là ngăn chặn sự lây lan của cả hai chủng virus, bằng cách đẩy nhanh chiến dịch tiêm chủng, tiếp tục đeo khẩu trang và tuân thủ các biện pháp phòng dịch, bác sĩ Fauci cho biết.
Điều trị bệnh nhân Covid-19 nhiễm biến chủng mới có khác biệt?
Việc các ca mắc Covid-19 nhiễm biến chủng mới của SARS-CoV-2 mang đến nhiều lo ngại về diễn biến bệnh và khó khăn trong điều trị.
Việt Nam vừa chính thức có kết quả giải trình tự gene SARS-CoV-2 của 16 mẫu bệnh phẩm từ người mắc Covid-19 tại Hải Dương và Quảng Ninh. 11/16 mẫu có kết quả tương tự chủng virus B117 lần đầu được phát hiện tại Anh vào tháng 12/2020. Điều này cho thấy biến chủng này đang lưu hành và bùng phát tại nước ta.
Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, cho biết đội ngũ y tế đã chuyển một bệnh nhân điển hình ở Hải Dương về Hà Nội để xét nghiệm chuyên sâu và nghiên cứu lâm sàng. Tuy nhiên, số lượng mẫu còn khá nhỏ nên chưa thể có kết luận chắc chắn.
“Thông qua kết quả nghiên cứu sơ bộ, chúng tôi cảm thấy với biến chủng này, diễn biến lâm sàng của người bệnh xảy ra sớm hơn các bệnh nhân nhiễm chủng cũ”, bác sĩ Cấp nhận định.
Do chưa có khẳng định về sự khác biệt, các bác sĩ khi điều trị cho bệnh nhân nhiễm chủng mới vẫn phải tuân thủ hướng dẫn chẩn đoán và điều trị của Bộ Y tế. Tuy nhiên, việc các bệnh nhân nhiễm chủng mới diễn biến lâm sàng nhanh yêu cầu đội ngũ y tế phải theo dõi sức khỏe người bệnh sâu sát hơn, từ đó có thể xử trí theo từng tình huống.
Thạc sĩ Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, cho biết chủng mới của SARS-CoV-2 có thể khiến diễn biến lâm sàng xảy ra sớm hơn. Ảnh: Việt Hùng.
Ngoài ra, chúng ta cũng chưa đủ thông tin để khẳng định liệu biến chủng mới của virus có khiến bệnh nhân diễn biến trầm trọng hay tỷ lệ t.ử v.ong cao hơn không.
Hiện khoa Virus – Ký sinh trùng của Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cơ sở Kim Chung (Hà Nội) tiếp nhận và điều trị một số trường hợp từ Hải Dương và Quảng Ninh chuyển lên với nghi ngờ nhiễm virus biến chủng mới ở Anh.
Bác sĩ Trần Văn Giang, Phó trưởng khoa Virus – Ký sinh trùng, cho biết: “Chúng tôi chưa nhìn thấy tình trạng nặng nhiều hơn trước. Tuy nhiên, tỷ lệ bệnh nhân viêm phổi được phát hiện trên phim CT có cao hơn. Ngoài ra, các triệu chứng lâm sàng cũng rõ ràng hơn”.
Dù vậy, bác sĩ Giang nhận định tỷ lệ bệnh nhân bị suy hô hấp nặng, phải can thiệp kỹ thuật cao chưa có sự chênh lệch với trước đây.
Theo bác sĩ Giang, khi tiếp nhận ca bệnh, các bác sĩ đều phải đ.ánh giá tổng thể mọi yếu tố của bệnh nhân như bệnh nền, diễn biến.
“Chúng tôi không được phép chủ quan. Mọi trường hợp đều được các bác sĩ đ.ánh giá cùng sự có mặt của hội đồng bệnh viện. Một số ca bệnh đặc biệt còn yêu cầu hội chẩn với hội đồng quốc gia. Việc chuẩn bị chu đáo trong chẩn đoán và điều trị giúp giảm tỷ lệ bệnh nhân diễn biến nặng hoặc tử vong”, bác sĩ Giang nói.
