Cây thiên môn là dạng cây dây leo, dây dài như liễu rủ có công dụng bồi bổ, tăng cường sức khỏe và hiệu quả trong bệnh phổi, giảm ho tiêu đờm.
Thiên môn còn gọi là thiên đông, thiên môn đông, tóc tiên leo có tên khoa học là Asparagus cocjin chinensis (Lour) Merr, thuộc họ hành tỏi. Lá cây vừa dùng làm cảnh vừa dùng làm thuốc. Củ thiên môn (rễ) chính là bộ phận được dùng làm thuốc. Củ được y học cổ truyền sử dụng từ lâu làm thuốc bổ âm, bổ phế âm. Thiên môn đông sử dụng phù hợp tốt nhất với trường hợp ho có đờm, ho ra m.áu; cơ thể gầy yếu, suy nhược cơ thể; người bệnh ung thư.
Theo cuốn Cây thuốc vị thuốc Việt Nam, GS Đỗ Tất Lợi: Thiên môn đông là vị thuốc có công dụng mát bổ, lợi tiểu, giảm ho tiêu đờm. Theo kinh nghiệm dân gian, thiên môn đông có tác dụng bồi bổ cơ thể. Theo tạp chí của Hiệp hội Y khoa Trung Quốc, thiên môn đông có tác dụng giảm lão hóa, phòng ngừa, hỗ trợ điều trị ung thư.
Trong y học cổ truyền, thiên môn đông có vị ngọt, đắng nhẹ, tính hàn; quy vào 2 kinh phế, thận. Có công năng tư âm, nhuận táo, thanh phế, chỉ khái, hoá đàm, sinh tân. Chủ trị ho khan do phế táo, tân dịch thương tổn, miệng háo khát, đại tiện táo kết. Liều dùng 6-12g/ngày. Thiên môn đông được dùng làm thuốc trong các trường hợp: Hoả suy do Phế và Thận âm hư biểu hiện như đờm ít nhưng dính hoặc ho ra đờm lẫn m.áu; Phần âm và dương hư biểu hiện sốt nóng, háo khát, thở nông và tiểu đường, táo bón do trường vị bị táo… Sau đây là những bài thuốc điều trị:
Trị chứng tâm loạn nhịp, hồi hộp, đoản hơi, vô lực, mồ hôi nhiều, mụn nhọt, táo bón, kém ngủ:
Thiên môn đông 16g, liên tâm, đăng tâm thảo mỗi thứ 8g, liên nhục, thảo quyết minh, bá tử nhân mỗi thứ 12g; sinh địa, thục địa mỗi thứ 20g, đạm trúc diệp 30g. Sắc uống ngày 1 thang ngay sau khi ăn 1 giờ.
Cây và vị thuốc thiên môn đông dưỡng âm, thanh nhiệt, bổ phổi.
Trị các trứng tân dịch hao tổn, miệng khô khát sau ốm dậy, da xanh, gầy, người mệt mỏi:
Nhân sâm 4g, thiên môn đông 10g, thục địa 10g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 3 lần trong ngày sau khi ăn 1 giờ.
Trị các chứng ho nhiệt, đờm đặc, ho lâu ngày, ho gà:
Thiên môn đông, mạch môn đông mỗi vị 20g; bách bộ 12g, trần bì, cam thảo mỗi thứ 8g. Sắc uống ngày 1 thang. Chia uống 3 lần trong ngày sau khi ăn 1 giờ.
Trị các chứng ho thể nhiệt mạn tính:
Thiên môn đông, khoản đông hoa, tang bạch bì (tẩm mật sao), hạnh nhân, qua lâu nhân, tử uyển, tỳ bà diệp, bối mẫu mỗi vị 12g. Sắc uống ngày 1 thang. Chia uống 3 lần trong ngày sau khi ăn 1 giờ.
Trị chứng tâm phiền mất ngủ, nội nhiệt tiêu khát:
Thiên môn đông (bỏ lõi) 12g; nhân sâm, ngũ vị tử mỗi vị 4g. Sắc uống ngày 1 thang.
Trị chứng lở lưỡi, lở miệng:
Thiên môn, mạch môn đều bỏ lõi, huyền sâm cùng lượng 12g. Sắc uống ngày 1 thang chia 3 lần sau khi ăn 1 giờ.
Trị nôn ra m.áu, ra m.áu cam:
Thiên môn đông, sinh địa mỗi vị 30g. Sắc uống ngày 1 thang. Uống nhiều ngày tới khi các triệu chứng thuyên giảm.
Trị tiêu khát (tiểu đường):
Thiên môn, mạch môn, ngũ vị tử (lượng bằng nhau) nấu thành cao, thêm ít mật ong để dùng dần mỗi lần uống 20ml, ngày 3 lần sau khi ăn 1 giờ.
Trị phế nuy, hư lao, phong nhiệt, trị chứng nóng, khát:
Thiên môn, bỏ vỏ, bỏ lõi, nấu chín, ăn hoặc phơi khô, tán bột, luyện với mật làm thành viên, to bằng hạt ngô (1g). Mỗi lần uống 20 viên ngày 3 lần, sau khi ăn 1 giờ.
Trị phụ nữ bị cốt chưng, trong xương nóng, buồn phiền, bứt rứt, mồ hôi trộm, miệng khô, khát mà không uống được nhiều, suyễn:
Thiên môn đông, thanh hao, miết giáp, mạch môn, sài hồ, ngưu tất, bạch thược, địa cốt bì, ngũ vị tử lượng bằng nhau 12g. Sắc uống ngày 1 thang. Chia uống 3 lần trong ngày sau khi ăn 1 giờ.
Trị các trứng tân dịch hao tổn, miệng khô khát sau ốm dậy, da xanh, gầy, người mệt mỏi:
Nhân sâm 4g, thiên môn đông 10g, thục địa 10g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 3 lần trong ngày sau khi ăn 1 giờ.
Trị các chứng ho nhiệt, đờm đặc, ho lâu ngày, ho gà:
Thiên môn đông, mạch môn đông mỗi vị 20g; bách bộ 12g, trần bì, cam thảo mỗi thứ 8g. Sắc uống ngày 1 thang. Chia uống 3 lần trong ngày sau khi ăn 1 giờ.
Trị các chứng ho thể nhiệt mạn tính:
Thiên môn đông, khoản đông hoa, tang bạch bì (tẩm mật sao), hạnh nhân, qua lâu nhân, tử uyển, tỳ bà diệp, bối mẫu mỗi vị 12g. Sắc uống ngày 1 thang. Chia uống 3 lần trong ngày sau khi ăn 1 giờ.
Loại thịt này tuy rẻ nhưng lại chính là “thuốc quý” của người Việt, cuối năm càng nên ăn nhiều để tăng cường sức khỏe
Món thịt đồng quê này được chứng minh chứa nhiều protein ngang ngửa thịt gà, bò, dê. Ngoài ra, hàm lượng các chất dinh dưỡng như canxi, phốt pho, sắt, vitamin (B1, B2, A, D, E), acide nicotic… rất cao.
Những ngày cuối năm bận rộn, nếu gia đình bạn đang cần tìm một loại thực phẩm vừa chế biến nhanh lại đưa cơm thì đừng bỏ qua thịt vịt. Không như các loại thịt khác, thịt vịt dùđem luộc, đem nướng hay nấu lẩu đều có hương vị độc đáo không thể lẫn với bất cứ món nào.
Vịt không chỉ ngon mà còn cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho gia đình bạn. Nghiên cứu cho thấy, trong 100g thịt vịt có chứa khoảng 25g chất protein, tương đương so với thịt bò, heo, dê. Ngoài ra, hàm lượng các chất dinh dưỡng như canxi, phốt pho, sắt, vitamin (B1, B2, A, D, E), acide nicotic cũng rất cao.
Đ.ánh giá về thịt vịt, lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cho rằng loại thịt này ăn ít nhất 1 lần/tuần có thể giúp mọi người bổ sung dinh dưỡng, kéo dài cuộc sống, đặc biệt ăn trong những ngày cận kề Tết thì càng phù hợp.
Theo Đông y, thịt vịt vị ngọt, hơi mặn, tính lương (mát). Công hiệu thanh nhiệt giải độc, tư âm giáng hỏa. Đặc biệt có hiệu quả đối với các bệnh có sốt, sởi, trừ khử thử nhiệt, đại tiện táo, phụ nữ k.inh n.guyệt ít…
Ăn thịt vịt vào thời điểm cuối năm, sẽ đem về tác dụng thế nào?
Từ nguyên liệu quen thuộc là thịt vịt, chúng ta có thể chế biến thành các bài thuốc, món ăn có công dụng trị bệnh hiệu quả. Cụ thể như sau:
1. Tốt cho người viêm phế quản, ho hen
Cách làm: Sử dụng vịt mái già 1 con, bách hợp tươi 300g, gia vị. Vịt m.ổ b.ụng bỏ lòng đã làm sạch, cho bách hợp vào bụng tưới 2 muỗng rượu, gia vị, bỏ đầu vịt vào bụng buộc chặt lại. Chưng cách thủy cho chín. Ăn thịt, lòng và bách hợp.
Thịt vịt là loại thực phẩm ngon và bổ.
2. Tốt cho người bị thiếu m.áu, suy nhược cơ thể
Cách làm: Một con vịt, đại táo, liên nhục, bạch quả, cả 3 vị thuốc đều lấy 49 quả, nhân sâm 3g. Vịt làm sạch, đại táo tách bỏ hạt, liên nhục ngâm bóc bỏ vỏ và tâm sen, bạch quả bỏ vỏ và ruột, nhân sâm thái lát nhỏ vụn. Dùng rượu, tương và dầu quét đều ngoài da và trong bụng vịt, sau đó cho cả 4 vị thuốc vào bụng vịt, khâu lại, hầm chín rồi ăn.
3. Trị đau đầu, chóng mặt buôn nôn, nôn ói, phù nề, tiểu ít
Cách làm: Một con vịt, 200g đậu đỏ, thảo quả 10g, hành sống. Vịt làm sạch, đậu đỏ xay ngâm mềm đãi sạch cùng thảo quả xay nhuyễn, trộn đều rồi cho vào bụng vịt, khâu lại, cho nước đun ninh nhừ, thêm hành, không cho muối rồi ăn sẽ phát huy công dụng chữa bệnh rất tốt.
4. Điều trị tăng huyết áp, đau đầu, chóng mặt
Cách làm: Thịt vịt 100g nấu 30 phút, đỗ trọng 30g, mộc nhĩ trắng 30g. Cho các nguyên liệu vào nấu thêm 15 phút rồi ăn.
Vịt có thể điều trị được tăng huyết áp, đau đầu, chóng mặt.
5. Tốt cho bệnh nhân hen suyễn, thiếu m.áu
Cách làm: Thịt vịt nạc 300g, băm nhỏ ướp gia vị, gạo tẻ 100g, nước mía 300ml. Cho các nguyên liệu vào nấu cháo, ninh nhừ. Cháo chín cho thịt vịt đảo đều, đun tiếp cho chín vịt. Ăn ngày 3 lần, duy trì liền một tuần.
6. Bồi bổ cho sinh lý nam giới
Cách làm: Chuẩn bị 300g thịt vịt; 20g gừng; 60g kỷ tử; 60g nấm hương; 3 củ cà rốt; 10 quả táo đỏ. Ướp thịt vịt với gia vị, đem xào săn miếng thịt, rồi cho các nguyên liệu khác vào nồi hầm trong 30 phút cho mềm.
Thịt vịt sẽ bổ hơn gấp bội nếu được nấu cùng các loại thực phẩm dưới đây
Nếu muốn có món thịt vịt ngon lành và phát huy được đầy đủ mọi tác dụng khi ăn, lương y Bùi Đắc Sáng gợi ý các gia đình có thể chế biến thịt vịt cùng một số thực phẩm sau:
– Hạt sen: Món thịt vịt vốn rất giàu dinh dưỡng, giàu chất béo vì thế, nên ăn thịt vịt chung với hạt sen có thể làm giảm hàm lượng cholesterol trong m.áu, đặc biệt có tác dụng rất tốt trong việc bồi bổ cơ thể rất tốt.
– Cải thảo: Thịt vịt có chứa nhiều protein, chất béo và cholesterol… vì vậy nếu ăn cùng loại rau chứa nhiều vitamin C như cải thảo sẽ có thể thúc đẩy trao đổi cholesterol trong m.áu, có lợi cho sức khỏe.
– Củ mài : Nếu các gia đình ăn thịt vịt chung với củ mài có thể giảm hàm lượng cholesterol trong m.áu, đặc biệt hiệu quả bồi bổ rất tốt.
– Nấu cháo: Món cháo vịt có thể làm giảm chất béo trong cơ thể, ngoài ra có thể đào thải chất dư thừa.
– Kim ngân hoa: Thịt vịt nổi tiếng với công dụng tiêu sưng, trị nhiệt độc, mụn độc. Còn kim ngân hoa lại có công dụng trong giải độc, tiêu trừ mụn, nhuận da… 2 món này ăn kèm với nhau sẽ là liều “thuốc quý” cho da.
