6 tháng qua, TP HCM có hơn 10 đợt tia cực tím đạt cực đại. Nắng nóng kết hợp với hiện tượng bức xạ nhiệt dẫn đến tia cực tím gia tăng.
Trưa 22-2, thời tiết tại TP HCM khá oi bức, nắng gắt. Di chuyển trên đường Phan Đình Phùng, quận Phú Nhuận, TP HCM, phóng viên nhận thấy mặt đường tạo nên hiện tượng ảo ảnh xuất hiện vũng nước trước mặt. Dùng thiết bị đo, nhiệt độ ở khu vực trên đạt 35 độ C. Cũng tại đây, rất nhiều người phải nhíu mắt lại vì ánh sáng quá chói chang.
Nguy cơ bỏng da
Tại góc đường, bà Lê Thị Bích (69 t.uổi) phải nép mình sâu vào mái hiên để bán vé số. Bà dùng khăn quấn kín đầu, rồi than thở: “Sáng trời rất mát, đến mức phải mặc áo len khi ra đường. Tuy nhiên, không hiểu sao trưa lại nắng gắt đến choáng váng. Đoạn đường này lại ít bóng cây, nên mọi thứ ngột ngạt đến khó thở”.
Phản hồi về việc này, Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ cho biết tình trạng tia cực tím (UV) tại TP HCM đang ở mức cao, gây nguy hiểm cho da và sức khỏe. Kết quả đo cho thấy từ ngày 22 đến 24-2, chỉ số UV sẽ ở mức từ 9-10. Theo Tổ chức Y tế thế giới, với mức độ này, tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời sẽ có nguy cơ bị bỏng da.
Từ ngày 22 đến 24-2, cần che chắn cẩn thận khi ra đường, nhất là vào buổi trưa. (Ảnh chỉ có tính minh họa). Ảnh: HOÀNG TRIỀU
Điều đáng lưu ý, trong 3 ngày có UV đạt đỉnh thời tiết thay đổi liên tục theo múi giờ. Cụ thể vào buổi sáng, thời tiết thoáng mát, se lạnh. Tuy nhiên, khung giờ từ 9-15 giờ, chỉ số UV ở mức cao đến rất cao.
Đ.ánh giá tổng quan về tình hình UV hiện nay, một dự báo viên Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ thông tin trong 6 tháng qua, TP HCM đã đón nhận hơn 10 đợt có UV đạt cực đại. Đặc biệt tập trung vào tháng cuối năm 2020. Buổi sáng, TP luôn xảy ra hiện tượng sương mù (có khi mù khô) nhưng đến trưa thì chuyển nắng gắt, UV tăng cao.
Theo dự báo, thời gian tới UV sẽ tiếp tục diễn biến thất thường vì TP HCM và các tỉnh Nam Bộ đang bước vào mùa khô. Nắng nóng và kết hợp hiện tượng bức xạ nhiệt dẫn đến UV gia tăng. Thời tiết trong khoảng thời gian này vào buổi trưa thường là nắng gắt và oi bức.
Đạt đỉnh vào ngày 23-2
Bà Lê Thị Xuân Lan, chuyên gia khí tượng, cho biết UV trên mức 7 là đã có dấu hiệu gây nguy hiểm cho da. Trong khi ngưỡng tại TP do Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ thông tin từ ngày 22 đến 24-2, chỉ số UV đạt từ 9-10, với mức này là đã gây ra cháy nắng. Trong thời gian nắng nóng với UV ở mức cực đỉnh như vậy, sức khỏe của người dân sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều, vì vậy không nên chủ quan mà cần phải phòng tránh.
“Để bảo đảm an toàn, cần hạn chế ra ngoài, nhất là vào buổi trưa. Nếu phải đi ra ngoài trong khoảng thời gian này cần trang bị đồ chống nắng, đeo kính râm bảo vệ mắt. Tăng cường sức đề kháng của cơ thể bằng cách uống nhiều nước, ăn nhiều rau, trái cây, nhất là những loại giàu vitamin C” – bà Xuân Lan khuyến cáo.
Theo các chuyên gia, tia cực tím thật ra không hoàn toàn có hại, ngược lại rất quan trọng trong cuộc sống vì giúp tổng hợp vitamin D, chống còi xương, phòng ngừa ung thư ruột kết; chữa một số bệnh ngoài da. Tuy nhiên, bức xạ cực tím UV và các bức xạ khác có trong ánh sáng mặt trời thì rất nguy hại khi con người ở ngoài trời lâu, đặc biệt là thời điểm chỉ số UV tăng cao (thường từ 10-15 giờ hằng ngày), có thể gây nên một số bệnh về da như sạm da, lão hóa da, bỏng nắng, ung thư da hoặc các bệnh về mắt như đục thủy tinh thể…
Một dự báo viên Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ cho biết: “Qua hệ thống phân tích các yếu tố về thời tiết tại Việt Nam, dự báo tình trạng UV tăng cao sẽ kéo dài 3 ngày (từ 22 đến 24-2), sẽ đạt đỉnh cao nhất vào ngày 23-2. Tuy nhiên, trên hệ thống Weather Online (Anh) lại đưa ra kết quả UV đạt mức cao kéo dài đến 5 ngày (tức sẽ kết thúc vào ngày 25-2).
UV đạt mức cao vào thời điểm mùa khô được cho là hiện tượng bình thường, diễn ra hằng năm. Để ngăn chặn, chỉ có biện pháp hạn chế ảnh hưởng của tia UV bằng cách ăn mặc “che chắn” cẩn thận khi phải ra đường vào buổi trưa, nếu không thật sự cần thiết thì hạn chế ra đường trong khoảng thời gian này. Trồng nhiều cây xanh và kết hợp giảm khí thải ô nhiễm là giải pháp lâu dài để bảo vệ môi trường và ngăn chặn tia cực tím tác động đến sức khỏe con người”.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, chỉ số tia UV dưới 5 là ở mức an toàn. Dự báo từ ngày 22 đến 24-2, tại TP HCM trong khoảng từ 10 giờ đến 14 giờ, chỉ số UV sẽ đạt mức từ 7-9,4 và có thể lên đến 10. Với mức độ này, tiếp xúc trực tiếp ánh nắng mặt trời khoảng 25 phút sẽ gây bỏng da.
Cô gái đội “mũ phi hành gia” trong suốt 20 năm vì dị ứng với tia UV
Theo Metro, một phụ nữ Anh bị mẫn cảm với tia UV đã phải đeo một chiếc mặt nạ bảo vệ đặc biệt mỗi khi phải ở ngoài trời trong suốt hơn 20 năm qua.
Fatima và chiếc mũ đặc biệt. (Nguồn: Fatima Ghazaoui/MDW Features)
Theo Metro, một phụ nữ bị mẫn cảm với tia UV đã phải đeo một chiếc mặt nạ bảo vệ đặc biệt gần giống như một chiếc mũ của phi hành gia mỗi khi phải ở ngoài trời trong suốt hơn 20 năm qua.
Bố mẹ của cô phát hiện ra con mình bị các đốm tàn nhang dày đặc khi chỉ mới hai t.uổi. Sau khi đi kiểm tra, khám bệnh, c.ô b.é được chẩn đoán mắc chứng khô da sắc tố (xeroderma sắc tố).
Tình trạng này khiến da của người bệnh không thể tự phục hồi sau khi tiếp xúc với tia cực tím, khiến da bị khô và lão hóa rõ rệt.
Fatima Ghazaoui, 28 t.uổi, sống tại Anh, cũng có nguy cơ bị cháy nắng, ung thư da hoặc suy giảm thị lực cao hơn những người khác, ngay cả trong những ngày mát mẻ và nhiều mây.
Để thích nghi với tình trạng sức khỏe đặc biệt của minh, Fatima thường sinh hoạt vào ban đêm. Ban ngày, cô bôi kem chống nắng có chỉ số 90 mỗi giờ một lần. Ngôi nhà của cô cũng phải lắp bộ lọc UV đặc biệt trên cửa sổ.
Fatima cho biết: “Tôi được chẩn đoán bệnh khi mới 2 t.uổi. Ban đầu các bác sỹ chưa tìm ra nguyên nhân của tình trạng này. Phải đến bác sỹ tiếp theo mới xác định được căn bệnh Xeroderma. Từ đó tôi hiếm khi ra ngoài vào ban ngày, và nếu bắt buộc phải ra tôi đều đeo một loại mặt nạ mà tôi thường gọi là mặt nạ của NASA, cũng như đeo găng tay để bảo vệ bản thân trước ánh nắng. Thời khóa biểu của tôi khác với mọi người, tôi ở nhà cả ngày và bắt đầu hoạt động vào ban đêm.”
Fatima và chiếc mũ đặc biệt. (Nguồn: Fatima Ghazaoui/MDW Features)
Fatima đã phải mất rất nhiều thời gian để chấp nhận tình trạng sức khỏe của mình khi lớn lên. Năm 13 t.uổi cô phải ngừng đến trường vì nguy cơ tiếp xúc với ánh nắng quá cao. Năm 16 t.uổi, cô bắt đầu tìm hiểu về tình trạng của mình và thừa nhận mình đã bị mất t.uổi thơ khi biết rằng căn bệnh này rất nguy hiểm và có nguy cơ t.ử v.ong cao.
Cô nói: “Đó là một hành trình khó khăn để đi tới được ngày hôm nay. Tôi đã phải đấu tranh rất nhiều để chấp nhận căn bệnh của mình. Tôi phải từ bỏ việc tới trường, và việc học ở nhà khiến tôi thấy mình như bị cướp mất t.uổi thơ.”
Cho đến nay, Fat Fatima đã trải qua 55 ca phẫu thuật để loại bỏ những dấu hiệu đáng lo ngại ở mắt, lưỡi, mũi và đầu.
Hiện tại căn bệnh này chưa có cách chữa trị triệt để, và theo NHS, tại Anh, chỉ có 70% những người mắc bệnh này sống qua t.uổi 40.
Fatima hiện đang đẩy mạnh nâng cao nhận thức của mọi người về căn bệnh xeroderma sắc tố và hy vọng rằng bằng cách chia sẻ câu chuyện của mình, cô sẽ giúp những người khác đang phải vật lộn với căn bệnh này hiểu rằng họ vẫn có thể sống một cuộc sống đúng nghĩa.
Cô nói: “Tôi rất lạc quan, vì vậy tôi tin rằng mình có thể truyền cảm hứng tới rất nhiều người để đối phó với căn bệnh này. Gia đình rất ủng hộ tôi. Họ luôn tự hào vì tôi. Tôi muốn nói với mọi người rằng hãy sống hết mình mỗi ngày bất kể điều gì có thể xảy ra. Cuộc sống rất ngắn ngủi nên mọi người hãy sống sao cho trọn vẹn.”
Tỷ lệ ung thư da tại Anh đã tăng 45% trong vòng một thập niên với việc những người trẻ t.uổi bị mắc căn bệnh này tăng mạnh.
Qua phân tích các số liệu sẵn có mới nhất trong các giai đoạn 2004-2006 và 2014-2016, tổ chức Nghiên cứu Ung thư Vương quốc Anh phát hiện ra rằng tỷ lệ ung thư hắc tố – loại ung thư da nguy hiểm nhất – tại Anh đã tăng mạnh, trong đó tỷ lệ ung thư hắc tố ở phụ nữ tăng 35% và ở nam giới tăng 55%.
Tính chung, tỷ lệ ung thư hắc tố tại Anh đã tăng từ mức 18 ca trên 100.000 dân trong giai đoạn 2004-2006 lên 26 ca trên 100.000 dân trong giai đoạn 2014-2016.
Tổ chức này cũng phát hiện ra rằng mặc dù ung thư da phổ biến nhất ở những người trên 65 t.uổi, nhưng tỷ lệ ung thư da ở những người trong độ t.uổi từ 25-49 đã tăng 70% so với thập kỷ 1990 và hiện là loại ung thư phổ biến thứ hai trong nhóm t.uổi này./.
