Việt Nam chuẩn bị tiêm vaccine phòng COVID-19 cho những đối tượng ưu tiên trong đó có người mắc bệnh mãn tính. Nhiều người thắc mắc liệu bệnh nhân ung thư có được tiêm vaccine này không và nên tiêm vào thời điểm nào?
Bệnh nhân ung thư được điều trị xạ trị. Ảnh: TTXVN
Về vấn đề này TS.BS Nguyễn Tiến Quang, Chủ tịch Hội đồng quản lý Bệnh viện K cho biết: “Nhiều người bệnh ung thư rất quan tâm, lo lắng đến nguy cơ mắc COVID-19, việc chỉ định tiêm vaccine COVID-19 trên bệnh nhân ung thư như thế nào. Cho đến nay chưa có dữ liệu nào cho thấy vaccine COVID 19 không hiệu quả và thiếu an toàn trên bệnh nhân ung thư”.
Các bệnh nhân ung thư là những người có hệ thống miễn dịch cơ thể suy giảm, tình trạng dinh dưỡng và sức khoẻ kém hơn do ảnh hưởng của bệnh và các phương pháp điều trị tích cực. Do vậy bệnh nhân ung thư cũng như các bệnh nhân có các bệnh lý nền khác, nằm trong nhóm khuyến cáo tiêm phòng COVID. Các chuyên gia đã đưa ra giả thuyết hiệu quả của vaccine COVID -19 có thể giảm ở bệnh nhân đang bị ức chế hoặc suy giảm miễn dịch, nhưng nếu được tiêm vaccine có thể làm giảm nhẹ triệu chứng hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh nếu mắc COVID-19.
TS.BS Nguyễn Tiến Quang cũng cho rằng, với bệnh nhân ung thư đang điều trị bằng thuốc, xạ trị, phẫu thuật có thể được tiêm vaccine phòng COVID-19, miễn là người bệnh không có chống chỉ định hay dị ứng với bất cứ thành phần nào của thuốc. Việc tiêm phòng không làm ảnh hưởng đến liệu trình điều trị ung thư cũng như không giảm hiệu quả của vaccine.
Đối với bệnh nhân đang sử dụng các thuốc nội tiết như: Tamoxifen, anastrozol, letrozol, exemestane, thuốc đồng vận LHRH, các thuốc kháng androgen … trong ung thư vú, ung thư tuyến t.iền liệt có thể tiêm phòng vắc xin COVID-19 mà không ảnh hưởng đến hiệu lực của vaccine.
Tuy nhiên, đối với những bệnh nhân hoá trị phác đồ đa thuốc, liều cao hoặc ghép tế bào gốc tạo m.áu, được khuyến cáo nên trì hoãn tiêm chủng vaccine COVID-19 dựa trên dữ liệu cho thấy hầu hết các loại vắc xin chủng ngừa các bệnh có hiệu quả hạn chế trong thời gian bệnh nhân bị ức chế miễn dịch nhiều nhất.
Với bệnh nhân đang điều trị corticorsteroid, cũng là một liệu pháp ức chế miễn dịch, có thể làm giảm hiệu quả của vaccine COVID-19; do vậy cũng cần thảo luận với bác sĩ điều trị về thời gian phù hợp có thể tiêm vaccine.
Tất cả các bệnh nhân ung thư có t.iền sử dị ứng, sốc phản vệ với các thuốc điều trị ung thư, cần tham khảo chuyên gia dị ứng về việc tiêm vaccine COVID-19.
Theo đó, các bác sĩ sẽ cân nhắc tình hình dịch bệnh tại mỗi địa phương, tình trạng bệnh ung thư và ảnh hưởng của việc tạm ngừng các phương pháp điều trị ung thư trên từng người bệnh cụ thể để quyết định có tiêm vaccine ngay hay trì hoãn với từng trường hợp bệnh nhân.
Bác sĩ cũng khuyến cáo cụ thể: Đối với bệnh nhân ung thư đang xạ trị, có thể tiêm phòng vaccine sớm mà không cần tạm ngừng quá trình xạ trị; đối với bệnh nhân phẫu thuật liên quan đến ung thư, vì tiêm vaccine có thể gây sốt trong vòng 24- 48 giờ đầu nên tốt nhất tiêm vaccine vài ngày trước khi tiến hành phẫu thuật; bệnh nhân có chỉ định cắt lách nên có kế hoạch tiêm vắc xin mũi đầu tiên ít nhất 2 tuần trước khi tiến hành cắt lách nếu có thể; bệnh nhân ung thư vú đang có kế hoạch phẫu thuật tuyến vú và vét hạch nách, nên tiêm vaccine ở tay đối diện vì sau khi tiêm vắc xin có thể xuất hiện phản ứng tại hạch.
Đến nay chưa có vaccine nào chứng minh hiệu quả tuyệt đối, do vậy ngay cả khi đã được tiêm vaccine COVID-19, người bệnh ung thư vẫn phải thực hiện nghiêm ngặt các nguyên tắc phòng chống dịch COVID-19 được khuyến cáo tại mỗi thời điểm dịch bệnh.
Bệnh nhân ung thư có được tiêm vắc xin Covid-19 không?
Bệnh nhân ung thư cũng như các bệnh nhân có các bệnh lý nền khác, nằm trong nhóm khuyến cáo tiêm phòng Covid-19.
Vắc xin Astrazeneca được chủng ngừa Covid-19 cho nhóm đối tượng từ 18 t.uổi trở lên. Vắc xin giúp hệ miễn dịch của người được được tiêm chủng có khả năng nhận biết và t.iêu d.iệt virus corona (SARS-COV-2).
Vắc xin này có hiệu lực bảo vệ trước tác nhân gây bệnh SARS-CoV-2 từ 62% đến 90%, dựa trên kết quả nghiên cứu lâm sàng và an toàn trên dân số chung. Cho đến nay chưa có dữ liệu nào cho thấy vắc xin Covid-19 không hiệu quả và thiếu an toàn trên bệnh nhân ung thư.
Bệnh nhân ung thư có được tiêm vắc xin Covid-19 không?
Theo TS.BS Nguyễn Tiến Quang, Chủ tịch Hội đồng quản lý Bệnh viện K, bệnh nhân ung thư hệ thống miễn dịch cơ thể suy giảm, tình trạng dinh dưỡng và sức khỏe kém hơn do ảnh hưởng của bệnh ung thư và các phương pháp điều trị. Do vậy bệnh nhân ung thư cũng như các bệnh nhân có các bệnh lý nền khác, nằm trong nhóm khuyến cáo tiêm phòng Covid-19.
TS.BS Nguyễn Tiến Quang, Chủ tịch Hội đồng quản lý Bệnh viện K.
Các chuyên gia đưa ra giả thuyết hiệu quả của vắc xin Covid-19 có thể giảm ở bệnh nhân đang bị ức chế/suy giảm miễn dịch, nhưng nếu được tiêm vắc xin có thể làm giảm nhẹ triệu chứng hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh nếu mắc.
Bệnh nhân ung thư đang điều trị bằng thuốc, xạ trị, phẫu thuật có nên tiêm phòng vắc xin Covid-19 không ?
Bệnh nhân ung thư đang điều trị có thể được tiêm vắc xin Covid-19 miễn người bệnh không có chống chỉ định hay dị ứng với bất cứ thành phần nào của thuốc. Theo TS Quang, tiêm phòng không làm ảnh hưởng đến liệu trình điều trị ung thư cũng như không giảm hiệu quả của vắc xin.
Đối với những bệnh nhân hóa trị phác đồ đa thuốc, liều cao hoặc ghép tế bào gốc tạo m.áu, khuyến cáo nên trì hoãn tiêm chủng vắc xin Covid-19 dựa trên dữ liệu cho thấy hầu hết các loại vắc xin chủng ngừa các bệnh có hiệu quả hạn chế trong thời gian bệnh nhân bị ức chế miễn dịch nhiều nhất.
Bệnh nhân đang điều trị corticosteroid, cũng là một liệu pháp ức chế miễn dịch, có thể làm giảm hiệu quả của vắc xin Covid-19, do vậy cần thảo luận với bác sĩ điều trị về thời gian phù hợp có thể tiêm vắc xin. Nhìn chung các bác sĩ sẽ cân nhắc tình hình dịch bệnh tại mỗi địa phương, tình trạng bệnh ung thư và ảnh hưởng của việc tạm ngừng các phương pháp điều trị ung thư trên từng người bệnh cụ thể để quyết định có tiêm vắc xin ngay hay trì hoãn.
Đối với bệnh nhân đang sử dụng các thuốc nội tiết như tamoxifen, anastrozol, letrozol, exemestane, thuốc đồng vận LHRH, các thuốc kháng androgen … trong ung thư vú, ung thư tuyến t.iền liệt có thể tiêm phòng vắc xin Covid-19 mà không ảnh hưởng đến hiệu lực của vắc xin.
Tất cả các bệnh nhân ung thư có t.iền sử dị ứng, sốc phản vệ với các thuốc điều trị ung thư, cần tham khảo chuyên gia dị ứng về việc tiêm vắc xin Covid-19.
Đối với bệnh nhân ung thư đang xạ trị, có thể tiêm phòng vắc xin sớm mà không cần tạm ngừng quá trình xạ trị.
Đối với bệnh nhân phẫu thuật liên quan đến ung thư, vì tiêm vắc xin có thể gây sốt trong vòng 24-48 giờ đầu nên tốt nhất tiêm vắc xin vài ngày trước khi tiến hành phẫu thuật. Bệnh nhân có chỉ định cắt lách nên có kế hoạch tiêm vắc xin mũi đầu tiên ít nhất 2 tuần trước khi tiến hành cắt lách nếu có thể.
Bệnh nhân ung thư vú đang có kế hoạch phẫu thuật tuyến vú và vét hạch nách, nên tiêm vắc xin ở tay đối diện vì sau khi tiêm vắc xin có thể xuất hiện phản ứng tại hạch.
Bệnh nhân ung thư kết thúc điều trị, đang trong giai đoạn theo dõi định kỳ sau điều trị có nên tiêm phòng vắc xin Covid-19 không ?
Cho đến thời điểm này, bệnh nhân ung thư đã kết thúc điều trị và đang theo dõi định kỳ có thể được tiêm vắc xin Covid-19 miễn người bệnh không có chống chỉ định hay dị ứng với bất cứ thành phần nào của thuốc.
Tại Việt Nam, vắc xin phòng Covid-19 của AstraZeneca được chỉ định tiêm phòng cho những người từ 18 t.uổi trở lên.
Lịch tiêm gồm 2 mũi:
Mũi 1: Lần đầu tiên tiêm.
Mũi 2: Sau mũi đầu tiên từ 4-12 tuần.
“Đến nay chưa có vắc xin nào chứng minh hiệu quả tuyệt đối, do vậy ngay cả khi đã được tiêm vắc xin Covid-19 người bệnh ung thư vẫn phải thực hiện nghiêm ngặt các nguyên tắc phòng chống Covid-19 được khuyến cáo tại mỗi thời điểm dịch bệnh”, TS Quang nhấn mạnh.
